Dereń jadalny, zwany też dereniem właściwym (Cornus mas L.) jest wysokim i szerokim krzewem lub niewielkim drzewem wysokości do 8-10 m, o szerokiej, kulistej koronie osadzonej na niskim pniu, często od ziemi rozgałęzionym na kilka konarów. Pędy zielonkawoszare, od strony słonecznej brązowe, młode owłosione. Pączki zróżnicowane na liściowe i kwiatowe: liściowe (wegetatywne) – wąskie, wydłużone, siedzące; kwiatowe (generatywne) – na krótkopędach, duże, kuliste, żółtawozielone, okryte 4 łuskami, które stanowią po rozchyleniu podsadki kwiatostanów. Liście długości 4-11 cm i szerokości 3-5 cm, w zarysie jajowatoeliptyczne, na wierzchołku zaostrzone, u nasady szeroko klinowate lub zaokrąglone, z 3-5(-6) parami nerwów, obustronnie zielone i połyskujące, od dołu lekko szorstkie, z małymi kępkami białych włosków w kątach nerwów (“bródki”); ogonki liściowe 0,5-1 cm długości. Kwiaty drobne, żółte, z dużym dyskiem miodnikowym, na wyraźnych szypułkach, zebrane w małe, baldaszkokształtne główki. U podstawy kwiatostanów znajdują się drobne zielonkawe podsadki, prawie tak długie jak szypułki. Dereń jadalny kwitnie przed rozwinięciem liści, w końcu marca lub na początku kwietnia. Owoce to błyszczące czerwone pestkowce długości 1,5-2(-3) cm, elipsoidalne lub walcowate, z podłużną bardzo twardą pestką, zwisające, zebrane po 1-3, jadalne. Niedojrzałe owoce są cierpkie, po dojrzeniu smaczne. Dojrzewają od sierpnia do października, poszczególne egzemplarze mocno różnią się porą owocowania.

Dereń jadalny pochodzi z południowo-wschodniej Europy, Kaukazu, zachodniej Azji. U nas zadomowiony i spotykany w parkach, ogrodach, zieleni osiedlowej jako roślina ozdobna. Jest to gatunek, który powinien znaleźć powszechne zastosowanie w terenach zieleni. Ostatnio coraz częściej uprawiany w wielu odmianach jako krzew owocowy. Bardzo piękny podczas kwitnienia. Starsze osobniki kwitną i owocują nadzwyczaj obficie. Ostatnio coraz częściej uprawiany jest w wielu odmianach jako krzew owocowy.

Smak nalewki z owoców derenia jest niezrównany, posiada też właściwości lecznicze – na przeziębienie lepsza niż malinówka.

Dereń jadalny
Kwitnący dereń jadalny w ogrodzie botanicznym w Łodzi.
Dereń jadalny
Kwitnący dereń jadalny w ogrodzie botanicznym w Łodzi.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *